Instytut Północny im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie realizuje projekt „Księgozbiory przedwojenne jako źródło do historii Warmii i Mazur”, finansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach programu „Nauka dla Społeczeństwa”.
Projekt jest realizowany od 3 marca 2022 r. do 2 marca 2024 r.
Wartość dofinansowania wynosi 907988 zł (całkowita wartość projektu wynosi 907988 zł).
Celem projektu jest stworzenie dostępu do regionalnego dziedzictwa kulturowego, jakie stanowią historyczne księgozbiory oraz jego upowszechnienie i promocja wśród badaczy, a zwłaszcza społeczności Warmii i Mazur.
Celem projektu jest w szczególności:
- kształtowanie postawy świadomego odbiorcy kultury i dziedzictwa regionu;
- zachęcenie do refleksji nad księgozbiorami historycznymi w wymiarze społecznym i jednostkowym;
- włączenie w obieg naukowy niedostępnych dotąd źródeł do badań nad historią Warmii i Mazur znajdujących się w Instytucie Północnym im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie;
- rekonstrukcja i scalenie księgozbiorów historycznych, których losy zostały dramatycznie przerwane przez II wojnę światową poprzez zbadanie proweniencji historycznych księgozbiorów Warmii i Mazur, stanowiących dziedzictwo regionalne, znajdujących się obecnie w sześciu najważniejszych olsztyńskich książnicach – Archiwum Państwowym w Olsztynie, Bibliotece Instytutu Północnego im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Bibliotece Muzeum Warmii i Mazur, Bibliotece Uniwersyteckiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” oraz Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie;
- ukazanie roli Polaków w ratowaniu dziedzictwa kulturowego w optyce zachowanych księgozbiorów historycznych na przykładzie działalności Emilii Sukertowej-Biedrawiny;
- rekonstrukcja pierwszej powojennej olsztyńskiej biblioteki naukowej.
Realizacja projektu da asumpt do prowadzenia szerokich badań proweniencyjnych i umożliwi cyfrowe scalenie księgozbiorów w Elektronicznej Bazie Proweniencji, które obecnie znajdują się w sześciu olsztyńskich książnicach. Wobec braku zarówno materiałów archiwalnych, a także katalogów bibliotecznych księgozbiory stanowią j e d y n ą możliwość poznania ich losów. Znaki własnościowe, takie jak ekslibrisy, pieczątki, zapiski rękopiśmienne oraz naklejki są nieocenionym źródłem do historii książki i bibliotek, a także dziejów czytelnictwa i obiegu książki. Wyniki przeprowadzonych badań dadzą możliwość poznania losów księgozbiorów zanim trafiły do ich obecnych właścicieli. Realizacja projektu wpłynie na intensyfikację badań nad historią instytucji kultury i antykwariatów w różnych okresach. Umożliwi poznanie – na ile to możliwe – struktury bibliotek, sposobów gromadzenia, przechowywania i zabezpieczania książek zarówno przed, jak i po II wojnie światowej. Projekt stworzy zatem szerokie spektrum możliwości badawczych dla historyków, bibliologów, ale także historyków szkolnictwa oraz filologów. Należy podkreślić ogromne możliwości dla badaczy zajmujących się historią Kościoła katolickiego i ewangelickiego.
