Tytuł projektu: Instytut Północny w Olsztynie – JA tu bywam!

Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego realizuje projekt pt. „Instytut Północny w Olsztynie – JA tu bywam!” finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, powierzonego w ramach projektu „Kultura bez barier” realizowanego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zgodnie z umową nr 156/KBB/102/2022

Termin realizacji: listopad 2022 r. – 15 czerwca 2023 r.

Wartość dofinansowania: 82 600,00 zł

(całkowita wartość projektu 82 600,00 zł)

Cel: Nadrzędnym celem realizacji przedsięwzięcia jest poprawa dostępności części oferty Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego dla osób ze szczególnymi potrzebami – seniorów oraz rozszerzenie jej o nowe elementy, z wykorzystaniem zasad i metod opisanych w Modelu. Poprawa dostępności będzie dotyczyła m.in. obszaru wystawienniczego oraz popularyzatorskich spotkań stacjonarnych, które cieszą się największym zainteresowaniem osób starszych. Dodatkowym celem jest też aktywizowanie osób starszych do aktywnego udziału w tworzeniu nowych elementów oferty Instytutu, tj. występowaniu w roli prelegentów na spotkaniach otwartych ze „świadkami historii” oraz współtworzenia zbioru wspomnień, które zostaną zamieszczone w bazie Społecznego Archiwum Historii Ulotnych. Równie ważnym celem będzie podniesienie wiedzy i kompetencji pracowników i pracownic Instytutu w zakresie dostępności kultury dla osób ze szczególnymi potrzebami, co przełoży się na prowadzeniu efektywnej działalności w przyszłości.

Opis projektu: Przedsięwzięcie pt. „Instytut Północny w Olsztynie – JA tu bywam!” posłuży poprawie dostępności naszej oferty dla osób starszych, a przez to i innych grup ze szczególnymi potrzebami, w oparciu o nowatorski model. Przygotujemy m.in. stanowisko multimedialne, dzięki któremu wszyscy odwiedzający naszą siedzibę będą mogli zapoznać się z wystawami wzbogaconymi o audiodeskrypcje oraz z wspomnieniami udostępnionymi w specjalnie utworzonym Społecznym Archiwum Historii Ulotnych. Nagrania zamieszczone z Archiwum powstaną w ramach wywiadów przeprowadzonych z seniorami i zostaną dodatkowo opatrzone napisami. Seniorzy staną się również „bohaterami” cyklu spotkań otwartych poświęconych ludziom, którzy swoim codziennym życiem i działalnością tworzyli historię lokalną. Dodatkowo wprowadzone udogodnienia (m.in. pętle indukcyjne) uczynią z naszego Instytutu miejsce, w którym każdy czuje się podmiotowo i w którym chce się bywać.

Tytuł projektu: Niepodległość – odczytywanie przeszłości bliskiej.

Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego realizuje projekt pt. „Niepodległość – odczytywanie przeszłości bliskiej”, finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa” na lata 2017-2022.

Partnerzy projektu: Instytut Śląski w Opolu, Muzeum Zamkowe w Malborku, Archiwum Państwowe w Olsztynie, Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Termin realizacji: maj – grudzień 2022 r.

Wartość dofinansowania 149 200,00 zł (całkowita wartość projektu 149 200,00 zł.)

Opis projektu:

W tym roku mija 100 lat od utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Rocznica ta jest ważna dla historii Polski, a w szczególności dla Warmii i Mazur oraz bezpośrednio dla naszego Instytutu, gdyż to właśnie w Domu Polskim w Olsztynie (obecna siedziba IPWK) powstał w 1920 roku, jako odpowiedź na przegrany wówczas plebiscyt, Związek Polaków w Prusach Wschodnich. Organizacja ta stała się podstawą utworzenia Związku Polaków w Niemczech, który reprezentował Polaków, będących wówczas formalnie obywatelami Niemiec oraz polskie stowarzyszenia wobec władz niemieckich oraz stawał w obronie ich praw we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Warmia i Mazury tworzyły IV Dzielnicę tej organizacji. Kim byli działacze Związku, czego dokonali, co się z nimi stało? Odpowiedź na te pytania nie jest prosta gdyż archiwa Związku uległy w dużej mierze zniszczeniu. Pozostały jednak miejsca pamięci i cmentarze pełne historii ludzi, którzy trwają w pamięci lokalnej społeczności. Zaprosimy młodzież szkolną (w formie konkursu międzyszkolnego) do odszukania takich miejsc, wykonania dokumentacji fotograficznej i filmowej oraz objęcia ich opieką. W trakcie tej podróży uczestnicy poznają losy danych osób, a przygotowany przez nich materiał (po weryfikacji i wzbogacony tekstami lokalnych historyków) posłuży do opracowania bazy danych i multimedialnej mapy. Dzięki współpracy podjętej z lokalnymi władzami oraz stroną kościelną i szkołami w zamyśle projekt będzie początkiem długoterminowego programu opieki nad odnalezionymi miejscami, by nie popadły w ruinę i by wciąż funkcjonowały w pamięci mieszkańców, co zapewni im należytą troskę. Przygotowana mapa zostanie zamieszczona na stronie naszego Instytutu i będzie sukcesywnie rozbudowywana o materiały związane z Plebiscytem z 1920 roku, szkolnictwem polskim oraz szeroko rozumianym ruchem polskim.

Koncentrując się na naszym regionie nie zapomnimy o tym, iż wydarzenia mające miejsce na Warmii i Mazurach były ściśle związane z tym co się działo w innych częściach Polski. W związku z tym, we współpracy z naszymi partnerami: Instytutem Śląskim w Opolu i Muzeum Zamkowym w Malborku, przygotujemy wystawę „Bohaterowie Plebiscytów”, która zagości w formie ekspozycji plenerowej w miejscach szczególnych dla historii naszych ziem. Zostaną na niej ukazane sylwetki bohaterów plebiscytowych z Warmii, Mazur, Powiśla i Śląska z podkreśleniem wspólnego losu jaki stał się ich udziałem, w latach II wojny światowej. Wystawa będzie dostępna również w formie online.

Przybliżając działalność ruchu polskiego na Warmii i Mazurach nawiążemy do historii Domu Polskiego, który w okresie walk o niepodległość był ostoją polskości. Mieścił się tu Mazurski Komitet Plebiscytowy (1919-1920), a po przegranym plebiscycie do 1939 r. polskie instytucje działające na Warmii, m.in. szkoła, biblioteka i czytelnia, ale także Związek Polaków w Niemczech i Hufiec Harcerski Rejonu Wschodniopruskiego. Jak zmieniał się sam budynek od chwili powstania do czasów współczesnych oraz jakie najważniejsze wydarzenia się w nim odbywały będą mogli przekonać się uczestnicy cyklu organizowanych przez nas spotkań. W ramach każdego z nich odbędzie się pokaz specjalnie przygotowanej animacji pt. Dzieje Domu Polskiego w Olsztynie, prezentacja wybranych fragmentów filmu dokumentalnego poświęconego tej tematyce oraz zwiedzanie Domu Polskiego z przewodnikiem. Każda osoba, która przyjdzie do naszej siedziby będzie mogła również samodzielnie skorzystać z stanowiska multimedialnego i dzięki aplikacji odsłuchać nagrania wspomnień świadków historii. Stanowisko multimedialne zostanie przygotowane ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb osób ze specjalnymi potrzebami. Dodatkowo wszyscy zainteresowani otrzymają specjalnie przygotowane okazjonalne kartki Niepodległościowe (kartki pocztowe z wizerunkami działaczy ruchu polskiego, ważnymi miejscami i budynkami, opatrzone odpowiednimi opisami historycznymi), które będą mogli wysłać do swoich bliskich.

W Domu Polskim odbędzie się też oficjalne podsumowanie obchodów 100-lecia odzyskania Niepodległości przez Polskę. W nawiązaniu do I Kongresu Polaków w Niemczech z 1938 roku, zorganizujemy Kongres Niepodległości. Spotkanie posłuży szerokiemu ukazaniu drogi do Niepodległości Warmii i Mazur w zakresie historycznym (wydarzenie, ludzie, miejsca) oraz zmian jakie zaszły na tych terenach do dnia dzisiejszego. W ramach Kongresu zostaną również przedstawione liczne wydarzenia organizowane w regionie w związku z realizacją Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa”.

Niepodległość ma wiele imion, odcieni, to jak ją odczytamy zależy tylko od nas…..

Tytuł projektu: Księgozbiory przedwojenne jako źródło do historii Warmii i Mazur

Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego realizuje projekt pt. „Księgozbiory przedwojenne jako źródło do historii Warmii i Mazur”, finansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach programu „Nauka dla Społeczeństwa”.

Termin realizacji: od 3 marca 2022 r. do 2 marca 2024 r.

Wartość dofinansowania: 907 988,00 zł (całkowita wartość projektu wynosi 907 988,00 zł)

Cel: Celem projektu jest stworzenie dostępu do regionalnego dziedzictwa kulturowego, jakie stanowią historyczne księgozbiory oraz jego upowszechnienie i promocja wśród badaczy, a zwłaszcza społeczności Warmii i Mazur.

Celem projektu jest w szczególności:

• kształtowanie postawy świadomego odbiorcy kultury i dziedzictwa regionu;
• zachęcenie do refleksji nad księgozbiorami historycznymi w wymiarze społecznym i jednostkowym;
• włączenie w obieg naukowy niedostępnych dotąd źródeł do badań nad historią Warmii i Mazur znajdujących się w Instytucie Północnym im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie;
• rekonstrukcja i scalenie księgozbiorów historycznych, których losy zostały dramatycznie przerwane przez II wojnę światową poprzez zbadanie proweniencji historycznych księgozbiorów Warmii i Mazur, stanowiących dziedzictwo regionalne, znajdujących się obecnie w sześciu najważniejszych olsztyńskich książnicach – Archiwum Państwowym w Olsztynie, Bibliotece Instytutu Północnego im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Bibliotece Muzeum Warmii i Mazur, Bibliotece Uniwersyteckiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” oraz Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie;
• ukazanie roli Polaków w ratowaniu dziedzictwa kulturowego w optyce zachowanych księgozbiorów historycznych na przykładzie działalności Emilii Sukertowej-Biedrawiny;
• rekonstrukcja pierwszej powojennej olsztyńskiej biblioteki naukowej.

Realizacja projektu da asumpt do prowadzenia szerokich badań proweniencyjnych i umożliwi cyfrowe scalenie księgozbiorów w Elektronicznej Bazie Proweniencji, które obecnie znajdują się w sześciu olsztyńskich książnicach. Wobec braku zarówno materiałów archiwalnych, a także katalogów bibliotecznych księgozbiory stanowią jedyną możliwość poznania ich losów. Znaki własnościowe, takie jak ekslibrisy, pieczątki, zapiski rękopiśmienne oraz naklejki są nieocenionym źródłem do historii książki i bibliotek, a także dziejów czytelnictwa i obiegu książki. Wyniki przeprowadzonych badań dadzą możliwość poznania losów księgozbiorów zanim trafiły do ich obecnych właścicieli. Realizacja projektu wpłynie na intensyfikację badań nad historią instytucji kultury i antykwariatów w różnych okresach. Umożliwi poznanie – na ile to możliwe – struktury bibliotek, sposobów gromadzenia, przechowywania i zabezpieczania książek zarówno przed, jak i po II wojnie światowej. Projekt stworzy zatem szerokie spektrum możliwości badawczych dla historyków, bibliologów, ale także historyków szkolnictwa oraz filologów. Należy podkreślić ogromne możliwości dla badaczy zajmujących się historią Kościoła katolickiego i ewangelickiego.

Tytuł projektu: Cyfrowe Archiwum Pamięci Warmii i Mazur. Pamiętniki, relacje, wspomnienia

Instytut Północny im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie realizuje projekt „Cyfrowe Archiwum Pamięci Warmii i Mazur. Pamiętniki, relacje, wspomnienia”, finansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i sportu”.

Termin realizacji: od 1 grudnia 2022 r. do 30 listopada 2024 r.

Wartość dofinansowania: 244 000,00 zł (całkowita wartość projektu wynosi 271 112,00 zł)

Cel: Podstawowym celem projektu jest popularyzacja i upowszechnienie źródłowych materiałów pamiętnikarskich, znajdujących się w Instytucie Północnym im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie oraz popularyzacja osiągnięć nauki poprzez stworzenie elektronicznej bibliografii opublikowanych materiałów pamiętnikarskich i wspomnieniowych dotyczących Warmii i Mazur. Projekt umożliwi stworzenie Cyfrowego Archiwum Pamięci Warmii i Mazur, którego pierwszą kolekcję będą stanowiły źródła piśmiennictwa pamiętnikarskiego oraz bibliografia pamiętnikarska.

Projekt umożliwi popularyzację niedostępnych dotąd źródeł, stanowiących „niezmącony” – w porównaniu do opracowanych i opublikowanych źródłowych edycji pamiętników, wspomnień i relacji – obraz rzeczywistości stanowiących podstawę badań historycznych oraz socjologicznych.

Celem projektu jest również propagowanie idei zanikającego dziś pamiętnikarstwa poprzez ogłoszenie konkursu na wspomnienia pt. Pozostanie nie tylko w pamięci. Życie codzienne na Warmii i Mazurach w latach 80-tych.

Tytuł projektu: „Rozwój czasopism naukowych” – Komunikaty Mazursko-Warmińskie

Z końcem grudnia 2022 roku Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego, jako Wydawca "Komunikatów Mazursko-Warmińskich" podpisał z Ministerstwem Edukacji i Nauki umowę RCN/SP/0161/2021/1 w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych”.

Termin realizacji: 1 listopada 2022 r. – 1 listopada 2024 r.

Wartość dofinansowania: 57 300,00 zł (całkowita wartość projektu 57 300,00 zł)

Cel: Projekt „Rozwój czasopism naukowych” – Komunikaty Mazursko-Warmińskie – zakłada rozwój praktyk edytorskich i wydawniczych kwartalnika „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” i zwiększenie poziomu umiędzynarodowienia czasopisma. W początkowych działaniach celem jest dotarcie do jak najszerszego grona czytelników zainteresowanych prezentowanymi treściami, a w przyszłości także podjęcie współpracy z innymi ośrodkami badawczymi z kraju i zagranicy. Wśród założeń Redakcji jest podniesienie jakości publikowanych artykułów, aby stały się one istotnym wkładem w rozwój dziedzin naukowych, których dotyczą (historia, archeologia, nauki teologiczne, o kulturze i religii). Ważne jest także zwiększenie rozpoznawalności tytułu w Internecie oraz łatwiejszy dostęp do strony internetowej czasopisma. Redakcja dąży do zwiększenia rozpoznawalności tytułu i propagowania jego dobrej jakości na zagranicznych portalach internetowych i bibliotekach internetowych np. CEEOL. Wśród celów długofalowych jest podniesienie jakości prac edytorskich i wydawniczych oraz usprawnienie pracy Redakcji.

Opis projektu:

„Rozwój czasopism naukowych” to projekt realizowany przez Redakcję „Komunikatów Mazursko-Warmińskich” od listopada 2022 roku do listopada 2024 roku. Podejmowane działania mają posłużyć utrzymaniu się czasopisma w obiegu międzynarodowym i zwiększeniu zakresu oddziaływania, a co za tym idzie zwiększeniu ilości czytelników. Jednym z założeń projektu jest też podniesienie poziomu jakości artykułów naukowych poprzez zlecanie recenzji oraz tłumaczeń na języki obce abstraktów artykułów, jak również wybranych tekstów i ich korekty. Wśród podejmowanych działań jest również dostosowanie strony internetowej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz pozycjonowanie strony czasopisma. Wszystkie artykuły publikowane w dostępie online są także dostępne w Cyfrowej Bibliotece Narodowej – POLONA oraz europejskiej bibliotece cyfrowej CEEOL - Central and Eastern European Online Library. Powstał także zespół działający na rzecz podniesienia jakości prac edytorskich zajmujący się redakcją językową, w tym weryfikacją i korektą tekstów oraz tłumaczeń, a także prowadzeniem strony internetowej zintegrowanej z elektronicznym systemem redakcyjnym.